Luật sư tư vấn của Công ty Luật TNHH Everest về việc rút tiền tiết kiệm của người mất không có di chúc thế nào...
Hỏi:Bố, mẹ tôi sinh được 3 người con gái, tôi là con út. Bố tôi mất cách đây mấy tháng, và bây giờ mẹ tôi cũng mất đột ngột và không có di chúc gì cho chị em tôi. Hôm đi cấp cứu, mẹ tôi đau nhưng vẫn tỉnh táo bình thường, thế nên mẹ nghĩ chỉ bị bệnh nặng và phải nằm viện một thời gian, mẹ có nói chuyện với tôi và con trai tôi, dặn tôi truyền đạt lại với chị cả tôi là nếu mẹ có làm sao thì mẹ còn quyển sổ tiết kiệm và tiền trong tủ, hai chị em lo cho mẹ chứ không phải bỏ tiền của các con, tuyệt đối không để cho chị thứ hai được biết. Lúc đó thì cả mẹ tôi và tôi đều không nghĩ đến vấn đề sổ tiết kiệm mang tên ai và thủ tục lấy thế nào, vì chỉ lo làm sao cứu được để mẹ sống và về nhà với con với cháu thôi. Giờ nếu tôi và chị cả muốn rút sổ tiết kiệm đó của bà mà lại không để cho chị thứ hai biết (theo ý nguyện của bà) thì có rút được không, và thủ tục như thế nào (Đỗ Thị Hòa - Hải Dương)
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Luật gia Phạm Thị Mai Phương - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế - Công ty Luật TNHH Everest - trả lời:
Đầu tiên, cần xác định được những người thừa kế theo pháp luật:
Theo thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn đã mất không để lại di chúc và mẹ bạn để lại một quyển sổ tiết kiệm. Như vậy, quyển sổ tiết kiệm này sẽ được xác định là di sản thừa kế của mẹ bạn. Do mẹ bạn không để lại di chúc nên phần di sản thừa kế này sẽ được chia theo quy định của pháp luật.
Theo quy định tại điều 676 Bộ luật Dân sự 2005:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Như vậy, theo Điểm a khoản 1 Điều 676 của Luật này thì do mẹ bạn không để lại di chúc nên di sản mà mẹ bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật và những người được xác định là hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn bao gồm 3 chị em bạn.
Theo thông tin bạn cung cấp thì mẹ bạn có dặn bạn không để chị thứ hai biết về quyền sổ tiết kiệm nhưng không có văn bản chứng minh nên sẽ không có hiệu lực. Trừ trường hợp người chị thứ hai của bạn thuộc khoản 1 Điều 643 Bộ luật dân sự quy định về người không được quyền hưởng di sản:
“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, huỷ di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.”
Như vậy, nếu chị hai của bạn không thuộc một trong những trường hợp quy định tại Điều trên thì theo quy định tại Khoản 2 Điều 676: “Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau” nên chị thứ hai của bạn cũng sẽ được hưởng phần di sản của mẹ như bạn và chị cả của bạn.
Thứ hai, thủ tục rút sổ tiết kiệm tại ngân hàng:
Để rút được sổ tiết kiệm là di sản thừa kế mà mẹ bạn để lại thì trước hết những người là đồng thừa kế phải tiến hành khai nhận di sản thừa kế theo quy định của pháp luật để nhận di sản thừa kế.
Để Ngân hàng cho rút số tiền tiết kiệm hợp pháp. Gia đình bạn nên đến cơ quan công chứng hoặc chứng thực để yêu cầu công chứng văn bản thừa kế.
Có hai cách làm như sau:
Làm Văn bản khai nhận di sản thừa kế với nội dung:
- Tất cả những người đồng thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản sẽ cùng nhau lập văn bản khai nhận di sản thừa kế để nhận phần di sản đó. Trong văn bản khai nhận, tất cả mọi người sẽ nhận phần di sản được hưởng; đồng thời có thể tặng cho phần di sản của mình cho một trong các đồng thừa kế. Sau khi có văn bản công chứng, chứng thực khai nhận thừa kế thì những người được hưởng toàn bộ di sản của người mất là số tiền trong sổ tiết kiệm sẽ đến Ngân hàng để rút số tiền đó ra và toàn quyền định đoạt số tiền đó.
- Những đồng thừa kế cũng có thể lập Văn bản thỏa thuận của các đồng thừa kế. Theo đó, cùng nhau thỏa thuận việc cử một người thay mặt và nhân danh tất cả các đồng thừa kế đến Ngân hàng để rút số tiền trong sổ tiết kiệm. Số tiền được rút ra sẽ do tất cả các đồng thừa kế đinh đoạt theo thỏa thuận.
Cả hai văn bản trên đều có thể yêu cầu cơ quan công chứng hoặc chứng thực chứng nhận theo quy định của pháp luật. Hồ sơ yêu cầu công chứng, chứng thực gồm:
Theo thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn đã mất không để lại di chúc và mẹ bạn để lại một quyển sổ tiết kiệm. Như vậy, quyển sổ tiết kiệm này sẽ được xác định là di sản thừa kế của mẹ bạn. Do mẹ bạn không để lại di chúc nên phần di sản thừa kế này sẽ được chia theo quy định của pháp luật.
Theo quy định tại điều 676 Bộ luật Dân sự 2005:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Như vậy, theo Điểm a khoản 1 Điều 676 của Luật này thì do mẹ bạn không để lại di chúc nên di sản mà mẹ bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật và những người được xác định là hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn bao gồm 3 chị em bạn.
Theo thông tin bạn cung cấp thì mẹ bạn có dặn bạn không để chị thứ hai biết về quyền sổ tiết kiệm nhưng không có văn bản chứng minh nên sẽ không có hiệu lực. Trừ trường hợp người chị thứ hai của bạn thuộc khoản 1 Điều 643 Bộ luật dân sự quy định về người không được quyền hưởng di sản:
“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, huỷ di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.”
Như vậy, nếu chị hai của bạn không thuộc một trong những trường hợp quy định tại Điều trên thì theo quy định tại Khoản 2 Điều 676: “Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau” nên chị thứ hai của bạn cũng sẽ được hưởng phần di sản của mẹ như bạn và chị cả của bạn.
Thứ hai, thủ tục rút sổ tiết kiệm tại ngân hàng:
Để rút được sổ tiết kiệm là di sản thừa kế mà mẹ bạn để lại thì trước hết những người là đồng thừa kế phải tiến hành khai nhận di sản thừa kế theo quy định của pháp luật để nhận di sản thừa kế.
Để Ngân hàng cho rút số tiền tiết kiệm hợp pháp. Gia đình bạn nên đến cơ quan công chứng hoặc chứng thực để yêu cầu công chứng văn bản thừa kế.
Có hai cách làm như sau:
Làm Văn bản khai nhận di sản thừa kế với nội dung:
- Tất cả những người đồng thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản sẽ cùng nhau lập văn bản khai nhận di sản thừa kế để nhận phần di sản đó. Trong văn bản khai nhận, tất cả mọi người sẽ nhận phần di sản được hưởng; đồng thời có thể tặng cho phần di sản của mình cho một trong các đồng thừa kế. Sau khi có văn bản công chứng, chứng thực khai nhận thừa kế thì những người được hưởng toàn bộ di sản của người mất là số tiền trong sổ tiết kiệm sẽ đến Ngân hàng để rút số tiền đó ra và toàn quyền định đoạt số tiền đó.
- Những đồng thừa kế cũng có thể lập Văn bản thỏa thuận của các đồng thừa kế. Theo đó, cùng nhau thỏa thuận việc cử một người thay mặt và nhân danh tất cả các đồng thừa kế đến Ngân hàng để rút số tiền trong sổ tiết kiệm. Số tiền được rút ra sẽ do tất cả các đồng thừa kế đinh đoạt theo thỏa thuận.
Cả hai văn bản trên đều có thể yêu cầu cơ quan công chứng hoặc chứng thực chứng nhận theo quy định của pháp luật. Hồ sơ yêu cầu công chứng, chứng thực gồm:
- Giấy chứng tử của người mất
- Giấy chứng minh quyền tài sản: Sổ tiết kiệm.
- Giấy chứng minh quan hệ của các đồng thừa kế với người để lại di sản: Giấy khai sinh của người thừa kế, sổ hộ khẩu
- Giấy tờ tùy thân của các đồng thừa kế: chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu….
- Giấy tờ tùy thân của người để lại di sản: chứng minh thư nhân dân,…
Khi chuẩn bị đầy đủ tất cả các giấy tờ trên bạn có thể ra Ngân hàng rút sổ tiết kiệm mà người mất để lại.
Như vậy, theo các quy định trên thì để có thể rút sổ tiết kiệm của mẹ bạn thì cần có sự thỏa thuận, đồng ý của tất cả các đồng thừa kế trong đó bao gồm cả người chị hai của bạn nên trừ trường hợp chị hai của bạn thuộc đối tượng không được hưởng thừa kế theo quy định tại khoản 1 Điều 643 thì bạn và người chị cả không thể tiến hành thủ tục rút sổ tiết kiệm mà không cho người chị thứ hai biết được.
Như vậy, theo các quy định trên thì để có thể rút sổ tiết kiệm của mẹ bạn thì cần có sự thỏa thuận, đồng ý của tất cả các đồng thừa kế trong đó bao gồm cả người chị hai của bạn nên trừ trường hợp chị hai của bạn thuộc đối tượng không được hưởng thừa kế theo quy định tại khoản 1 Điều 643 thì bạn và người chị cả không thể tiến hành thủ tục rút sổ tiết kiệm mà không cho người chị thứ hai biết được.
Khuyến nghị:
- Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, hoặc E-mail: info@luatviet.net.vn.
- Nội dung bài tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
- Các điều luật chúng tôi viện dẫn trong bài viết có thể đã hết hiệu lực hoặc đã được sửa đổi, bổ sung. Các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, Chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.
Bình luận