Hỏi: Em trai tôi đi làm thuê cho một chủ gỗ nhưng không ký hợp đồng với người chủ này mà chỉ thoả thuận hợp đồng miệng. Sau đó, em tôi có rủ một người cùng xóm đi làm cùng.Trong quá trình khai thác gỗ thuê do bất cẩn em tôi cắt gỗ ở phía trên, người hàng xóm đo gỗ ở phía dưới, gỗ đổ sai hướng nên không tránh được gỗ đổ vào đầu người hàng xóm, dẫn đến người này bị thương nặng, vỡ hộp sọ, tổn thương não bộ. Đề nghị luật sư tư vấn, trong trường hợp của em tôi, em tôi vô tình gây tai nạn có phải chịu bồi thường thiệt hai cho người bị hại không? Người chủ gỗ có phải chịu trách nhiệm không? Quy định pháp luật thế nào? (Ngô Linh - Cao Bằng)

>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Theo thông tin anh (chị) đưa ra hành vi của em trai anh (chị) không cấu thành tội phạm và sẽ phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng với người hàng xóm. Tại Điều 604 Bộ luật dân sự 2005 (BLDS 2005) quy định Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại:

"1. Người nào do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. 2. Trong trường hợp pháp luật quy định người gây thiệt hại phải bồi thường cả trong trường hợp không có lỗi thì áp dụng quy định đó".

Và tại mục 1 phần I Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

"1. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 604 BLDS 2005 về nguyên tắc chung thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng chỉ phát sinh khi có đầy đủ các yếu tố sau đây:

1.1. Phải có thiệt hại xảy ra. Thiệt hại bao gồm thiệt hại về vật chất và thiệt hại do tổn thất về tinh thần. a) Thiệt hại về vật chất bao gồm: thiệt hại do tài sản bị xâm phạm quy định tại Điều 608 BLDS; thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm quy định tại khoản 1 Điều 609 BLDS; thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm quy định tại khoản 1 Điều 610 BLDS; thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm quy định tại khoản 1 Điều 611 BLDS. b) Thiệt hại do tổn thất về tinh thần của cá nhân được hiểu là do sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm mà người bị thiệt hại hoặc do tính mạng bị xâm phạm mà người thân thích gần gũi nhất của nạn nhân phải chịu đau thương, buồn phiền, mất mát về tình cảm, bị giảm sút hoặc mất uy tín, bị bạn bè xa lánh do bị hiểu nhầm... và cần phải được bồi thường một khoản tiền bù đắp tổn thất mà họ phải chịu. Thiệt hại do tổn thất về tinh thần của pháp nhân và các chủ thể khác không phải là pháp nhân (gọi chung là tổ chức) được hiểu là do danh dự, uy tín bị xâm phạm, tổ chức đó bị giảm sút hoặc mất đi sự tín nhiệm, lòng tin... vì bị hiểu nhầm và cần phải được bồi thường một khoản tiền bù đắp tổn thất mà tổ chức phải chịu.1.2. Phải có hành vi trái pháp luật. Hành vi trái pháp luật là những xử sự cụ thể của con người được thể hiện thông qua hành động hoặc không hành động trái với các quy định của pháp luật. 1.3. Phải có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi trái pháp luật. Thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi trái pháp luật và ngược lại hành vi trái pháp luật là nguyên nhân gây ra thiệt hại. 1.4. Phải có lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý của người gây thiệt hại. a) Cố ý gây thiệt hại là trường hợp một người nhận thức rõ hành vi của mình sẽ gây thiệt hại cho người khác mà vẫn thực hiện và mong muốn hoặc không mong muốn, nhưng để mặc cho thiệt hại xảy ra. b) Vô ý gây thiệt hại là trường hợp một người không thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, mặc dù phải biết hoặc có thể biết trước thiệt hại sẽ xảy ra hoặc thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, nhưng cho rằng thiệt hại sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được".

Cần chú ý là đối với trường hợp pháp luật có quy định việc bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, thì trách nhiệm bồi thường của người gây thiệt hại trong trường hợp này được thực hiện theo quy định của văn bản quy phạm pháp luật đó.

Trường hợp của em trai anh (chị) thì:

- Thiệt hại là thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm.

- Hành vi trái pháp luật: Hành vi khi cưa gỗ đã không đảm bảo an toàn đẫn đến gỗ đổ sai hướng làm bị thương người hàng xóm.

- Mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi trái pháp luật: Hành vi khi cưa gỗ đã không đảm bảo an toàn dẫn đến gỗ đổ sai hướng làm bị thương người hàng xóm gây thiệt hại về sức khỏe cho người đó.

- Lỗi của em anh (chị) là lỗi vô ý: em trai anh (chị) không thấy trước được hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, mặc dù em trai anh (chị) phải biết hoặc có thể biết trước thiệt hại sẽ xảy ra hoặc thấy trước hành vi của mình có khả năng gây thiệt hại, nhưng cho rằng thiệt hại sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được.

Như vậy, em trai bạn phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng với người hàng xóm với mức bồi thường được xác định tại mục 1 Phần II Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Tuy nhiên, theo Điều 622 BLDS 2005 quy định Bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây ra: “Cá nhân, pháp nhân và các chủ thể khác phải bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền yêu cầu người làm công, người học nghề có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật”. Như vậy, người chủ gỗ của em trai anh (chị) cũng phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do em trai anh (chi) gây ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền yêu cầu người làm công, người học nghề có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.