Hỏi: Gia đình có 5 người: bố mẹ và 3 người con. Nhưng bố đã mất, trước khi mất thì không để lại di chúc hay bất kì liên quan gì đến chuyển nhượng tài sản. Đề nghị Luật sư tư vấn, trong trường hợp này sổ đỏ nhà đất thì ai là người được hưởng, người mẹ có quyền được hưởng và đứng tên nếu vay vốn ngân hàng hay không? Gia đình họ muốn vay vốn ngân hàng thì làm thủ tục chuyển nhượng như thế nào để thời gian nhanh nhất? (Minh Minh - Tuyên Quang)

Luật gia Nguyễn Thanh Thu - Tổ tư vấn pháp luật thừa kế luật thừa kế Công ty Luật TNHH Everest trả lời:

Trong trường hợp củaanh (chị)trước khi mất, bốanh (chị)không để lại di chúc hay bất kì liên quan gì về tài sản. Do đó, tài sản của gia đìnhanh (chị)sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Căn cứ quy định tại điều 676, Bộ luật dân sự thì:

Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".

Như vậy, ở đây những người được hưởng thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất là: người mẹ và ba đứa con. Những người này cùng hàng thừa kế nên được hưởng phần di sản bằng nhau. Do đó, người mẹ chỉ được hưởng ngang phần bằng các con và chỉ được vay vốn ngân hàng bằng thế chấp số tài sản của người mẹ, nếu người mẹ muốn dùng sổ đỏ để vay vốn ngân hàng thì cần phải có sự đồng ý của ba người con còn lại vì sổ đỏ là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp cũng là phần tài sản được chia cho những người con.

Ở đây, vay vốn ngân hàng bằng sổ đỏ là hình thức thế chấp quyền sử dụng đất chứ không phải là chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Căn cứ quy định điều 715, Bộ luật dân sự năm 2005 như sau:Điều 715. Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất:"Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên sử dụng đất (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng quyền sử dụng đất của mình để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ dân sự với bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp). Bên thế chấp được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn thế chấp".

Do đó, bên vay vốn cần thực hiện các nghĩa vụ sau:Điều 717. Nghĩa vụ của bên thế chấp quyền sử dụng đất"Bên thế chấp quyền sử dụng đất có các nghĩa vụ sau đây:1. Giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bên nhận thế chấp;2. Làm thủ tục đăng ký việc thế chấp; xoá việc đăng ký thế chấp khi hợp đồng thế chấp chấm dứt;3. Sử dụng đất đúng mục đích, không làm huỷ hoại, làm giảm giá trị của đất đã thế chấp;4. Thanh toán tiền vay đúng hạn, đúng phương thức theo thoả thuận trong hợp đồng".

Khuyến nghị:

1. Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, hoặc E-mail: info@luatviet.net.vn.
2. Nội dung bài tư vấn pháp luật thừa kế mà Công ty Luật TNHH Everest cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo.
3. Tại thời điểm quý vị đọc bài viết này, các điều luật chúng tôi viện dẫn có thể đã hết hiệu lực, hoặc đã được sửa đổi, bổ sung; các thông tin trong tình huống là cá biệt. Do đó, chúng tôi không đảm bảo những thông tin này có thể áp dụng cho mọi trường hợp, mọi đối tượng, ở mọi thời điểm.