Sáng chế - Những hiểu biết cơ bản nên biết

Trong thực tế, một số sáng chế nổi tiếng lại dựa trên sự khám phá ngẫu nhiên, sự hiểu biết sâu sắc hoặc một tai nạn đơn thuần đã tạo ra những kết quả bất ngờ mà đã không được tìm ra bởi sự nghiên cứu một cách bài bản, có chủ ý.

Dường như nhiều người nghĩ rằng một khoảnh khắc lóe sáng của cảm xúc hoặc thiên tài là cần thiết để làm bật ra sự sáng tạo hoặc sáng chế hoặc nó luôn luôn liên quan đến những khám phá khoa học lớn hoặc nghiên cứu và phát triển lớn về công nghệ trong phòng thí nghiệm của các tổ chức nghiên cứu và triển khai (R&D) lớn thuộc chính phủ hoặc tập đoàn lớn hoặc các trường đại học chuyên về nghiên cứu.

Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Ở Hoa Kỳ, cho đến năm 1930, các nhà sáng chế cá nhân chiếm đa số ở mọi thể loại về số lượng bằng độc quyền sáng chế được cấp bởi Cơ quan Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ. Lần đầu tiên vào năm 1931, các tập đoàn của Hoa Kỳ nhận được bằng độc quyền sáng chế nhiều hơn so với các nhà sáng chế cá nhân của Hoa Kỳ và luôn giữ vững vị trí của họ cho đến nay.

Thuật ngữ "sở hữu trí tuệ" được định nghĩa là các tài sản thu được từ hoạt động sáng tạo trí óc của con người, đó là trí tuệ. Liên quan đến vấn đề này, sẽ là công bằng nếu một người có những nỗ lực đối với một sáng tạo trí tuệ thu được một số lợi ích là kết quả của sự nỗ lực này. Có lẽ, quan trọng nhất trong số các tài sản trí tuệ chính là "bằng độc quyền sáng chế".

Bằng độc quyền sáng chế là độc quyền cấp cho một sáng chế - là một sản phẩm hoặc một quy trình mà nói chung nhằm tạo ra một phương pháp mới để thực hiện một việc gì đó hoặc đưa ra một giải pháp kỹ thuật mới cho một vấn đề cụ thể. Những chi tiết về cách thức để đạt được bằng độc quyền sáng chế sẽ được quy định nhằm bảo vệ các tài sản trí tuệ quý giá.

Trong khuôn khổ bài viết, chúng tôi lưu ý quý Vị một số điểm sau đây:

Một là, một vài lưu ý quan trọng về sáng chế.

Cần lưu ý rằng, hầu hết các sáng chế được bảo hộ độc quyền không phải là bước đột phá lớn về kỹ thuật, nhưng lại có sự cải tiến về mặt kỹ thuật, cho dù sự cải tiến đó là không rõ ràng so với tình trạng kỹ thuật có liên quan. Ngoài ra, một số sáng chế nổi tiếng cũng chỉ thể hiện bước tiến vừa phải trong lĩnh vực công nghệ cơ bản và được thực hiện bởi những người bình thường hoặc các nhà sáng chế cá nhân. Trong thực tế, một số sáng chế nổi tiếng lại dựa trên sự khám phá ngẫu nhiên, sự hiểu biết sâu sắc hoặc một tai nạn đơn thuần đã tạo ra những kết quả bất ngờ mà đã không được tìm ra bởi sự nghiên cứu một cách bài bản, có chủ ý, cũng như được đưa vào sử dụng kinh doanh thực tiễn bởi người đó hoặc người khác. Ví dụ, vào những năm 1940, trên đường trở về nhà sau khi đi dạo với con chó của mình trên núi, nhà sáng chế người Thụy Sỹ, ông George de Mestral nhận thấy rằng con chó và ống quần của ông bị dính các hạt được gọi là “cỏ may”. Xem xét một cách kỹ hơn những hạt cỏ may dưới ống kính hiển vi, ông phát hiện ra tiềm năng cho những chiếc móc câu mới dựa trên hình dạng những móc tự nhiên trên bề mặt của các hạt cỏ may. Ban đầu, ý tưởng mới của ông gặp phải sự phản đối. Nhưng ông vẫn kiên trì hoàn thiện sáng chế của mình bằng cách thử nghiệm trong tám năm trời. Cuối cùng, ông phát hiện ra rằng sợi ny-lông khi để dưới ánh sáng hồng ngoại đã tạo thành những chiếc móc cứng hơn ở phía xờm của khóa kéo. Ông hoàn thiện sáng chế của mình khi làm việc cùng với những người thợ dệt ở một nhà máy dệt của Pháp và đăng ký bảo hộ sáng chế cho nó vào năm 1955. Cuối cùng, ông đã tạo ra hai miếng vải ny-lông, một miếng gắn hàng ngàn chiếc móc nhỏ giống như những chiếc móc câu, và miếng còn lại là miếng vải mềm giống như vải quần. Khi hai dải được ép với nhau đã tạo thành một liên kết chặt, nhưng lại dễ dàng tách ra, nhẹ, bền và có thể giặt được. Đó là cách mà thương hiệu Velcro ra đời. Nhà sáng chế đã tạo ra ngành công nghiệp Velcro để sản xuất các sản phẩm trên cơ sở sáng chế của ông.

Hai là, vềcác nguồn sáng chế.

(i) Từ các cơ sở R&D nội bộ:

Nếu doanh nghiệp của bạn có năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) nội tại nhất định, sau đó doanh nghiệp sẽ tạo ra công nghệ mới hoặc được cải tiến hoặc làm thích ứng công nghệ hiện có để đáp ứng nhu cầu cần thiết.

(ii) Từ nhân viên tiếp thị và bán hàng:

Ngay cả khi doanh nghiệp của bạn không có cơ sở R&D chính thức, nhưng một số nhân viên của bạn làm việc ở cửa hàng có thể tạo ra những sáng chế mà thường không được nhận ra, trong khi lại sao chép sản phẩm cạnh tranh hoặc khi làm thích ứng cần thiết với sản phẩm của bạn vì một loạt lý do. Những ý tưởng sáng tạo có thể đến từ bất kỳ bộ phận nào của công ty. Một nơi đặc biệt tốt để tìm ra các sáng chế chính là những người làm công việc tiếp thị và bán hàng, những người mà thường tiếp cận với các xu hướng thị trường và nhu cầu mới nhất của khách hàng, và có thể đưa ra các giải pháp kỹ thuật đáp ứng những nhu cầu đó.

(iii) Từ bên ngoài công ty:

Tuy nhiên, ngay cả khi bạn có khả năng R&D nội tại, có nhiều tình huống mà ở đó bạn có thể phải tìm ra các sáng chế hoặc công nghệ từ bên ngoài công ty của bạn.

- Sáng chế miễn phí:Đôi khi, bạn có thể có được sáng chế một cách miễn phí, ví dụ, từ các cơ sở dữ liệu sáng chế trực tuyến miễn phí và dễ dàng truy cập, trong đó có rất nhiều công nghệ đã được hoặc không hề được bảo hộ tại thị trường của bạn, hoặc thời hạn bảo hộ độc quyền sáng chế đã hết hiệu lực. Do thông tin chứa trong sáng chế là miễn phí cho bất cứ ai sử dụng, cả trực tiếp lẫn gián tiếp, tùy thuộc vào tình trạng pháp lý của bằng độc quyền sáng chế, cho nên bạn luôn phải thử tìm hiểu cách này trước khi tự phát triển công nghệ đó hoặc trước khi tìm mua chúng từ bên ngoài. Hầu hết các doanh nghiệp hiểu biết về sáng chế đều sử dụng một cách triệt để các cơ sở dữ liệu sáng chế, ví dụ, để tìm kiếm các cơ hội để làm thích ứng hoặc tiếp nhận sáng chế hoặc công nghệ. Ngoài ra, việc khai thác cơ sở dữ liệu sáng chế có thể tạo cho bạn một cơ sở vững chắc để phát triển những ý tưởng và khái niệm mới. Tuy nhiên, sự sẵn có của những thông tin hữu ích trong cơ sở dữ liệu sáng chế phụ thuộc vào bản chất của kinh doanh hoặc lĩnh vực công nghiệp của bạn vì một số lĩnh vực công nghệ có nhiều hoạt động sáng chế hơn so với những lĩnh vực khác.

- Chuyển giao quyền sử dụng:Những công nghệ hữu ích thực sự mới hoặc được cải tiến nhìn chung là không miễn phí. Để có được sáng chế hữu ích, bạn có thể phải mua hoặc xin phép quyền sử dụng từ người khác - những người sẵn sàng làm điều đó dựa trên các điều khoản và điều kiện chấp nhận được theo thỏa thuận.

Ba là, về cách tìm ra sáng chế.

Để được cấp bằng độc quyền sáng chế, đầu tiên bạn phải nhận biết sáng chế. Nếu bạn là một nhà doanh nghiệp kiêm nhà sáng chế thì có thể sẽ dễ dàng hơn cho bạn trong việc nhận biết sáng chế so với việc nếu sáng chế được tạo ra một hoặc một số nhân viên của bạn làm việc ở bộ phận R&D hoặc bởi các công nhân ở xưởng sản xuất - là những người có nhiệm vụ cải tiến hoặc làm thích ứng một máy móc hoặc quy trình nào đó trong cơ sở sản xuất của bạn hoặc bởi người bất kỳ tại bộ phận tiếp thị của doanh nghiệp. Trên thực tế, bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng không phải tất cả sáng chế của các doanh nghiệp lớn đều có được từ việc nghiên cứu và triển khai (R&D) đắt đỏ dựa trên các thiết bị công nghệ hiện đại và chi phí đáng kể về thời gian, tri thức, kỹ năng và các nguồn lực khác. Thông thường, các kỹ sư và công nhân và, đôi khi, ngay cả nhân viên tiếp thị của bạn cũng có thể đóng góp đáng kể vào việc phát triển sáng chế để thỏa mãn nhu cầu nhất định trên thị trường. Nói cách khác, bất kỳ ai trong doanh nghiệp hoặc người bán hàng, nhà cung cấp của bạn, và các đối tác kinh doanh khác đều có thể đưa ra những ý tưởng và khái niệm mới và giúp bạn áp dụng nó vào thực tiễn.

Luật gia Bùi Thị Phượng - Phòng Sở hữu trí tuệ của Công ty Luật TNHH Everest - Tổng đài tư vấn 1900 6198, tổng hợp.

Khuyến nghị:
  1. Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
  2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
  3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: info@luatviet.net.vn, info@everest.net.vn.